Το Τσι Γκον [Κιν.: qìgōng 气功] είναι μια πρακτική που χρησιμοποιείται στην Κίνα χιλιάδες χρόνια, τόσο για τη βελτίωση και τη διατήρηση της υγείας, όσο και για την απόκτηση μεγαλύτερης δύναμης στις πολεμικές τέχνες. Γκον [Κιν.: gōng 功] στα κινέζικα σημαίνει εργασία ή καλλιέργεια και Τσι [Κιν.: qì 气] είναι η ζωτική ενέργεια που κυκλοφορεί στο σώμα. Επομένως Τσι Γκον σημαίνει «καλλιέργεια της ενέργειας του σώματος» προκειμένου να επιτευχθεί αύξηση και έλεγχος της κυκλοφορίας της. Το Τσι Γκον αποτελεί μέρος του συνόλου της κινέζικης ιατρικής με μια ιστορία χιλιάδων χρόνων. Τα πιο σημαντικά βιβλία που περιγράφουν το Τσι Γκον και τις μεθόδους του είναι το Θεωρία των Παραλλαγών του Τσι [Κιν.: qìhuàlùn 气化论], το οποίο εξηγεί τη σχέση ανάμεσα στο Τσι και τη φύση και το Θεωρία των Καναλιών και Κλάδων του Τσι [Κιν.: jīngluò lǐlùn經絡理論 ] που περιγράφει την κυκλοφορία του Τσι στο ανθρώπινο σώμα. Jing σημαίνει κεντρικό κανάλι ή μεσημβρινός του τσι. Ο όρος Λούο αναφέρεται στο δευτερεύον κανάλι που διακλαδίζεται από τον μεσημβρινό. Ο κάθε μεσημβρινός αποτελεί ένα κανάλι μέσα στο οποίο κινείται το τσι. Υπάρχουν 12 ζεύγη μεσημβρινών στο σώμα μας καθώς και 2 πρωτεύοντα δοχεία [Κιν: mài 脈] που το διατρέχουν στην μέση γραμμή, στην πρόσθια [Κιν: rèn mài 任脈 ] και στην οπίσθια επιφάνειά του [Kιν.: dū mài 督脈 ] . Κατά μήκος αυτών των μεσημβρινών υπάρχουν οι κοιλότητες [Κιν.: xuè 血] που είναι πιο γνωστές σαν σημεία βελονισμού, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη ρύθμιση ολόκληρου του ενεργειακού συστήματος του τσι.
Το τσι, η ζωτική ενέργεια επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως οι καιρικές συνθήκες, η διατροφή, τα συναισθήματα, η σωματική άσκηση. Έτσι για παράδειγμα η υπερβολική υγρασία, η υπερβολική ζέστη ή κρύο, η έκθεση στον αέρα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή κρέατος, η καθιστική ζωή, η σκληρή σωματική εργασία κλπ, διαταράσσουν την κίνηση του Τσι στο σώμα μας και κατά συνέπεια επηρεάζουν την σωματική, ψυχική και πνευματική υγεία.
Στο πέρασμα του χρόνου οι άνθρωποι παρατήρησαν τη σχέση των παραπάνω παραγόντων με το Τσι και πόσο η κυκλοφορία του Τσι επηρεάζει την υγεία. Έτσι άρχισαν να μελετούν τρόπους βελτίωσης της κυκλοφορίας του Τσι και ανακάλυψαν το βελονισμό και το Τσι Γκον .
Το Τσι Γκον αποτελεί λοιπόν ένα σύστημα πρόληψης, βελτίωσης και αποκατάστασης της υγείας που αναπτύχθηκε μέσα στους αιώνες στην Κίνα.
Μπορεί να εξασκηθεί τόσο σαν ιατρική εφαρμογή, όσο και σαν πολεμική τέχνη ή πνευματική εξάσκηση. Σε όλες του τις εκφάνσεις έχει τρία κοινά στοιχεία. Τα στοιχεία αυτά είναι η σωστή εκμάθηση συγκεκριμένων στάσεων του σώματος (τόσο σε κίνηση όσο και σε σταθερή θέση), ειδικών αναπνευστικών τεχνικών και τεχνικών αυτοσυγκέντρωσης. Άλλες πρακτικές του Τσι Γκον αυξάνουν το τσι, άλλες βελτιώνουν την κυκλοφορία του τσι, προκειμένου να καθαρίσουν και να θεραπεύσουν το σώμα του ασκούμενου κι άλλες χρησιμεύουν προκειμένου να «εκπέμψουν» Τσι ώστε να ιαθούν άλλοι άνθρωποι. Οι πρακτικές αυτές είναι διάφορες και έχουν ένα μεγάλο εύρος που κυμαίνεται από πιο ήπιες, εσωτερικές και μαλακές (όπως είναι το Τάι Τζι Τσουάν) έως πιο έντονες σαν κίνηση, εξωτερικές, πολύπλοκες και δύσκολες στην εκτέλεση, (όπως είναι το Κουνγκ Φου).
Η τακτική άσκηση στο Τσι Γκον προάγει την υγεία, τη ζωτικότητα και ηρεμεί το πνεύμα. Άσχετα από τις διάφορες μορφές του, το Τσι Γκον μπορεί εύκολα να εξασκηθεί από τον καθένα, από κάθε ηλικιακή ομάδα, ακόμη και από άτομα με προβλήματα υγείας , αρκεί να υπάρχει η σωστή καθοδήγηση.
Όπως και οποιαδήποτε άλλη θεραπευτική πρακτική, το Τσι Γκον δεν αποτελεί πανάκεια. Είναι όμως μια πολύ αποτελεσματική αγωγή υγείας . Γι’ αυτό πολλοί επαγγελματίες υγείας συστήνουν το Τσι Γκον σαν μια σημαντική μορφή εναλλακτικής και συμπληρωματικής ιατρικής.
Συνοψίζοντας θα μπορούσε να ειπωθεί πως η εξάσκηση στο Τσι βοηθά κάποιον να παραμείνει υγιής, να βοηθηθεί στην αποκατάσταση προβλημάτων υγείας που ενδεχομένως αντιμετωπίζει, να ηρεμήσει την ψυχή του και να αποκαταστήσει την ισορροπία του πνεύματός του. Με αυτό τον τρόπο ενθαρρύνεται προκειμένου να υιοθετήσει μια πιο θετική στάση ζωής και είναι πιο εύκολο να εξαλείψει άσχημες συνήθειες και συμπεριφορές.
Επίσης αυτό που κάνει ελκυστική την εξάσκηση του Τσι είναι το γεγονός πως, όλοι μπορούν να ευεργετηθούν άσχετα από ηλικία, σωματική ικανότητα, προσωπικές πεποιθήσεις, πολιτιστικό υπόβαθρο και συνθήκες ζωής.
Όλοι μπορούν να βελτιώσουν την ζωή τους προσθέτοντας το Τσι στην καθημερινότητά τους.
Οι νέοι μαθαίνουν να διοχετεύουν την ενέργειά τους και να βελτιώνουν την αυτοσυγκέντρωση τους. Οι ενήλικες , ανεξαρτήτως επαγγέλματος και τρόπου ζωής, εξασκώντας το Τσι μαθαίνουν πώς να διαχειρίζονται το στρες. Οι μεγάλοι σε ηλικία άνθρωποι μπορούν να βελτιώσουν την ισορροπία τους και την νευρομυϊκή συναρμογή τους. Το Τσι αποτελεί μια διέξοδο σε κάθε άνθρωπο στη σύγχρονη κοινωνία, ένα πολύτιμο εργαλείο στη διαχείριση της καθημερινότητας και μια πολύ καλή μορφή σωματικής και πνευματικής άσκησης που μπορεί κάποιος να εκτελεί μέχρι βαθιά γεράματα, βελτιούμενος συνεχώς.